Իսրայելի դրոշը, եվրոպական խորհուրդը և Հաագայի դատարանը...

ԼԵՎՈՆ ԶՈՒՐԱԲՅԱՆ
(Ճեպազրույցը տեղի է ունեցել անմիջապես, Լ. Զուրաբյանի` Մատենադարանի հարթակ հասնելուն պես)
-Պարոն Զուրաբյան, անակնկալի եկա՞ք, որ թույլ տվեցին այսպես խաղաղ-«անհոգ» մտնել Մատենադարանի տարածք:
-Բացարձակապես: Համարում եմ, որ սա շատ ողջամիտ, բանական որոշում էր. ոստիկանությունը պահանջում էր, որ մենք ազատենք փողոցը, ես էլ նրանց բացատրեցի, որ դրա միակ տարբերակն այն է, որ անցկացնենք հանրահավաքն այնտեղ, որտեղ նախատեսել ենք: Ստացվում է` իմ ասածի ճշմարտությունը խիստ ակնհայտ էր, և իրենք այն ընդունեցին:
-Հիշո՞ւմ եք, մեր վերջին հարցազրույցում ասել էիք` իշխանությունները թող լավ քայլեր անեն, ես էլ գնահատեմ. հիմա ի՞նչ` գնահատո՞ւմ եք:
-Ոստիկանության այս քայլը, իհարկե, գնահատում ենք:
-Թիվը նշեք:
-Կոնկրետ այս քայլը, կրկնում եմ` ա´յս քայլը, գնահատում եմ «հինգ»:
-Կարո՞ղ ենք արդեն մի թեթև եզրակացնել, որ երկխոսությունը կամաց-կամաց տեղի է ունենում:
-Չէ´, սա երկխոսության հետ կապ չունի. սրանք ֆունկցիաներ են, որ ցանկացած պետություն պարտավոր է իրականացնել: Եթե պետության հարյուր գործերից մեկը նորմալ է կատարվում, ի՞նչ է, դա նշանակում է, որ պետությունը լրիվ նորմալ է ու երկխոսության պատրա՞ստ:
-Չէ´, չի նշանակում:
-Հետո. ոստիկանությունը նախ և առաջ չպետք է փակեր փողոցը, իր հերթին էլ քաղաքապետարանը չպետք է մերժեր մեր իրազեկումը: Բոլոր դեպքերում, ոստիկանության այս քայլը ես բարձր եմ գնահատում:
-Էնպես սիրուն, մարդկային մի բավարարվածություն է այս պահին Ձեզնից ճառագում:
-Կոնկրետ այս րոպեին ես բավարարված եմ, որ մեր բանակցությունները ոստիկանության հետ տվեցին դրական արդյունք:
-Պարոն Զուրաբյան, մեկ հատ էլ «չար-թունավոր հարց». անվերջ խոսվում է ընդդիմության միտինգներում Իսրայելի դրոշի ծածանման մասին. ի վերջո, ինչո՞ւ էր «դա» արվում:
-Հերթական էժանագին շահարկումներ են. մեր երկրում ապրող տարբեր փոքրամասնություններ միտինգներին բերում են իրենց հարազատ երկրների դրոշները, ինչը շատ ընդունված է: Ասեմ ով էր բերել այդ դրոշը` ազգությամբ հրեա, Հայաստանի քաղաքացի մի կին: Ընդամենը:<>«ԵՎՐՈՊԱՆ ՀՈՒՆԻՍԻ 26-ԻՆ ՄԻԱՅՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՄԱՐ ՉԷ, ՈՐ «ՀԱՐՑ Է ԼՈՒԾԵԼՈՒ»
ԱՐԱՄ Զ. ՍԱՐԳՍՅԱՆ
(«Հանրապետություն» կուսակցության առաջնորդ)
-Պարոն Սարգսյան, տեսակետ կա, որ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը ոչ մեկի հետ չի կիսվում, ոչ մեկին ոչ մի բան չի ասում իր ծրագրերի և «այլնի» մասին:
-Ակնհայտ թյուրըմբռնում է. Տեր-Պետրոսյանը խորհրդակցող մարդ է, և ցանկացած, նույնիսկ ամենառադիկալ-հակընդդեմ տեսակետը պատրաստ է լսելու, քննարկելու ամբողջությամբ: Եվ կա մարդկանց խումբ, որն ամեն ինչին տեղյակ է:
-Դուք մտնո՞ւմ եք այդ խմբի մեջ:
-Այո:
-Կասե՞ք` ինչու էր Տեր-Պետրոսյանն այցելել Ֆրանսիա:
-Ոչ. մամուլի մասով, ցավոք, ոչինչ չեմ կարող ասել. նման իրավասություն լոկ ինքն ունի:
-Դե, թող էսպես անհունորեն մեռնենք խավարում... դա Ղարաբաղին առնչվո՞ղ այց էր. ասեք` այո, կամ` ոչ. բավական կլինի:
-Նա´և:
-Իսկ ի՞նչ եք կարծում` ի՞նչ որոշում կընդունի ԵԽԽՎ նստաշրջանը:
-Եվրոպական խորհուրդը` մեր... մենք էլ իր առջև պարտավորություններ ունենք, և հայտարարված արժեքները գոյատևում են, եթե գործում են: Այնպես որ Եվրոպան հունիսի 26-ին միայն Հայաստանի համար չէ, որ «հարց է լուծելու». իր հայտարարած խաղի կանոնների, արժեհամակարգի պահպանման խնդիրը ևս կա: Թող Եվրոպան որոշի` ինչ արժեքներ է ինքը դավանում. շատ չի մնացել, սպասենք ևս մի քանի օր:
-Պարոն Սարգսյան, իսկ որքանո՞վ եք հնարավոր համարում Ղարաբաղյան հիմնախնդրի շուրջ որևէ, դիցուք` «շրջանակային» համաձայնագրի ստորագրումն առաջիկայում:

-Գիտե՞ք, այսօր մի իրավիճակ է, երբ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևն առավոտյան արթնանում, նայում է միջազգային շուկայում նավթի գներին, հասկանում է, որ ինքը տասը տոկոս հարստացել է, երկիրն էլ` իր հետ: Նույն կերպ, Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսյանը առավոտյան արթնանում-տեսնում է, որ ինքը տասը տոկոս աղքատացել է, Հայաստանի Հանրապետությունն էլ` իր հետ: Ընդ որում, ո´չ Ալիևը, ո´չ Ս. Սարգսյանը որևէ լումա չունեն դրանում: Նավթային գործոնը գլոբալ աշխարհի համար մեկընդմիշտ գործող քաղաքական կատեգորիայի է վերածվել, և այս տեմպերով շարունակվելու դեպքում ղարաբաղյան հարցի հայանպաստ լուծման որևէ պատրանք չպետք է ունենալ: Ո՞րն է ելքը։ Իմ խորին համոզմամբ` բացառապես ժողովրդավարական ռեսուրսի ստեղծումը, ինչն այլընտրանք կդառնա նավթային գործոնին, եթե մեր ժողովրդավարությամբ կարողանանք մի քանի գլուխ բարձր լինել տարածաշրջանից: Այլ ելք չեմ տեսնում: Իսկ կոնկրետացնելով հարցը` կստորագրվի՞ մինչև աշուն նման փաստաթուղթ, թե՞ ոչ. ապա ինքս միանշանակ բացառում եմ:

«ԱՅՆՊԵՍ ՊԵՏՔ Է ԱՆԵՆՔ, ՈՐ ՔՈՉԱՐՅԱՆԸ ԵՐԲԵՔ ՈՒ ԵՐԲԵՔ ՉԵՐԵՎԱ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ԱՐԵՆԱՅՈՒՄ»

ԺԻՐԱՅՐ ՍԵՖԻԼՅԱՆ

-Ժիրայր, ի՞նչ Հայաստան թողեցիր, ի՞նչ Հայաստան վերադարձար:

-Ղարաբաղյան շարժումից հետո 15-18 տարվա ընթացքում պարբերաբար հիշում էինք ժողովրդի ջերմությունը, ակտիվությունը: Երբ «վերադարձա», զգացողությունս այնպիսին էր, թե 88-ի վերածննդի մեջ եմ հայտնվել, բայց այս անգամ` մի քիչ ավելի պինդ, մի քիչ ավելի գիտակից: Անկեղծ ասած, չէի հավատում, որ ժողովուրդը կարող է նորից այսպես ոտքի կանգնել:

-Իսկ ի՞նչ զարգացումներ եք տեսնում:

-Վերջ ի վերջո այս իշխանությունները կենթարկվեն ժողովրդի կամքին. ժողովուրդն է որոշողը, և տա Աստված, որ հետայսու այլևս չկրկնվեն բռնությունները, որոնք, ի ցավ բոլորիս, տեղ գտան մարտի մեկին: Ժողովրդի կամքը կոտրել հնարավոր չէ, սա իրենք պետք է հասկանան և նոր ընտրություններ կազմակերպեն` նախագահական ազնիվ ընտրություններ:

-«Իրենք» կարծես առավել հակված են խորհրդարանական ընտրությունների շուրջ խոսք ու զրույցի... եթե պատրաստ են:

-Չէ, առաջին հերթին պետք է նախագահական ընտրություններ տեղի ունենան, հետո նոր` խորհրդարանական, իսկ առավել ճշգրիտ կլինի, որ երկուսը միասին տեղի ունենան: Բոլոր դեպքերում, խորհրդարանական ընտրությունները չպետք է լինեն սկզբում:

-Փորձագետների մի մասը չի բացառում, որ մինչև աշուն հնարավոր է և ղարաբաղյան խնդրով որևէ փաստաթուղթ ստորագրվի:

-Անհնար է: Բացառում եմ:

-Դուք այդ հարցում սկզբունքային տարաձայնություններ ունեք Տեր-Պետրոսյանի հետ. գաղտնիք չէ, որ ներքաղաքական այս վիճակի, ապագա զարգացումների հիմքում ընկած է հատկապես ղարաբաղյան հարցը։ Ինչպե՞ս եք վարվելու:

-Խնդիրն իսկապես կա, և այն մեր օրակարգում կհայտնվի իշխանափոխությունից հետո. փորձելու ենք գաղափարական բանավեճերի արդյունքում ոսկե միջիններ ստեղծել: Այսօր վաղ է այդ մասին խոսելը, որովհետև կա ժողովրդին կեղեքող մի համակարգ, և մենք մեր ուժերը պետք է կենտրոնացնենք այդ համակարգի վերացման ուղղությամբ:

-Մերժում եք իշխանությունների հետ երկխոսության տարբերա՞կը:

-Չէ, չեմ մերժում: Միշտ էլ կողմնակից եմ առաջին դեմքերի մակարդակով երկխոսության: Ի վերջո, չմոռանանք, որ նույնիսկ թշնամի, պատերազմական կողմերը նստում են սեղանի շուրջ` բանակցելու:

-Քոչարյանի վերադարձը հնարավոր համարո՞ւմ եք:

-Բոլորս էլ գիտենք, որ այդ մարդն ինքն իրեն առանց իշխանության չի պատկերացնում, բայց մենք այնպես պետք է անենք, որ ինքը երբեք ու երբեք չերևա հայկական քաղաքական արենայում: Եվ ոչ միայն քաղաքական արենայում: Նա պետք է պատասխան տա իր գործած ոճիրների համար: Եվ եթե ընդունում ենք միջազգային խաղի կանոնները, ըստ որի` գոյություն ունի Հաագայի դատարան, նա պետք է պատասխան տա այդ դատարանի առջև: Չնայած կարելի է և չհասցնել Հաագայի դատարան ու սահմանափակվել մեր արդարադատության համակարգով, իհարկե` իշխանափոխությունից հետո:

Ճեպազրույցները` Կարմեն ԴԱՎԹՅԱՆԻ

Մեկնաբանություններ